22 Kasım 2013 Cuma

Bebeğin Anne Karnındaki Hareketleri

Bebeğin Anne Karnındaki Hareketleri

Bütün anne adayları hamile kaldıkları ilk günden itibaren, karnında taşıdığı bebeği hissetmek ister. Onun ilk hareketlerini hissetmek, bebeğin varlığını biraz daha gerçekçi kılar. O anlarda, içinizde bir canlının yaşadığını daha iyi anlarsınız.
Hiç beklenmeyen bir anda hissedilen bu hareketi hemen paylaşmak istersiniz. O an en yakınınızdaki ile mutluluk gülücükleri atıverirsiniz. En çok da baba ile paylaşmak isteği ağır basar. İkinizin bir parçasını hissetmek, birlikte yaşadığınız duyguların en güzelidir belki de.

Bebeğinin ilk hareketlerini her anne adayı farklı tanımlar. Kimileri baloncuk ya da mısır patlamasına benzetirken, kimileri de kelebeğin ya da küçük bir kuşun kanat çırpması olarak anlatır. Hatta karnın içinde gaz dolaşması olarak algılandığı da olur. Ayrıca, zayıf bir kadının kilolu bir kadına göre, hareketleri hissetme duyarlılığı daha yüksektir.

Bebeğin anne karnında haraketleri aslında hamileliğin ilk üç ayı içinde başlar. Fakat anne adayları bu farkedemezler. İlk bebeğine hamile olanlar genelde 20 ve 24. haftalarda farketmeye başlarlar. Daha önceden çocuk sahibi olmuş deneyimli anne adayları ise 16. haftadan sonra hissetmeye başlayabilirler.

Anne karnında en hareketli dönemleri 24. haftadan sonra başlar. Bu haftadan sonra onun hareketini sürekli hissetmek isteyen anne adayları, bebeğin sağlıklı ve yaşıyor olduğu düşüncesiyle olaya ayrı bir boyut kazandırır. Hareket etmemesi durumunda heyecan ve telaş yaşanabilir. Bebeğin hareketleri 26. haftaya kadar hissedilmediği taktirde doktora mutlaka bildirilmelidir.

Bebeğin hareketlerinde anne adayını düşündüren başka  bir konuda, bu hareketlerin sıklığıdır. Kimileri bu hareketleri çok sık olarak tanımlarken, kimileri de hareketlerin azlığından şikayetçidir.  Bebek hareketleri gün boyunca değişkendir ve devamlı hareket etmesi beklenmemelidir. Bebeğin de uyku aralıkları olduğu unutulmamalıdır. Ancak, hamileliğin 28. haftasından sonra bebeğin hareket sayısı, bebeğin durumu hakkında gerçek bilgiyi verebilir. Bebek bir günde 100-150 kez hareket eder. Ancak bu hareketlerin tamamı annenin hissedebileceği büyüklükte değildir. Günde 15-20 defa net hareketi hissetmek, bebeğin sağlıklı olduğunu büyük oranda göstermektedir.

Bebeğin çok hareket etmesi, ilerde hiperaktif bir çocuğa sahip olunacağı anlamına gelmeyeceği gibi, az hareket eden bebeğin de problemli bir bebek olacağı anlamına gelmez. Ayrıca bu hareketlerin cinsiyetle herhangi bir bağlantısı bulunmamaktadır. 

Sürekli hareket halinde iseniz ve yorgunsanız, hatta karnınız açsa, bebeğin hareketlerini hissetmeyebilirsiniz. Bebek karın içinde sallandığından uyku süresini uzun tutmuş olabilir. Üstelik bebeğin karındaki duruşu da hareketleri hissetmenizi engelleyebilir. Bebek hareketleri genelde en çok sabahları, gece yatınca ve yemeklerden hemen sonra hissedilir. Ayrıca unutulmamalıdır ki, doğum yaklaştıkça ve bebek büyüdükçe, yeri daraldığından hareketleri yavaşlar.

Bebeğin duyuları anne karnındayken gelişmeye başlar. Dolayısıyla da bebeğin verdiği tepkiler, işitme, dokunma, tat alma, görme duyuları geliştikçe ortaya çıkar. Bebeklerin anne karnında gelişen duyularından ilki tat almadır ve 12. haftadan itibaren gelişmeye başlar. Koku alma duyusu ise tat alma duyusu ile birlikte gelişir. Bebek duyduğu seslere de zamanla tepki verir. Sizin konuşmalarınız ve sesinizin yüksekliği onun farklı tepkiler vermesini sağlayacaktır. Yumuşak tonla konuşmanız onu sakinleştirecek, sinirli sesiniz yükseldiğinde onun tekmelerine neden olacaktır. 34. haftada işitme duyularını tamamlar.  Dokunma duyusu ise son halini 20. haftada tamamlar. Dolayısı ile erken dönemlerde dokunmaya duyarlıdır. Annenin dokunuşlarını hisseder. Görme duyusu ise, en son gelişimini tamamlar. 25. haftada gelişmeye başlar. Işıklı ortamlarda tepki verebilir.

Bebek hareketlerinin bir başka amacı da, doğuma uygun pozisyonu almaktır. Bebeklerin çoğu anne karnında 32-36 haftaları arasında başaşağı konumuna döner. Bebek doğum kanalına yerleştiğinde rahmin diyafram üzerindeki etkisi kalkar ve anne daha derin nefes alabilir.

Bebek ve Çocuklarda Kabızlık

Kabızlık bebeklerde ve küçük çocuklarda sık karşılaşılan bir rahatsızlıktır. Her bebeğin bağırsaklarının çalışma düzeni ve dışkılama sıklığı farklıdır. Bazı bebekler her gün kaka yapmayabilir.
Bebeğin dışkısı yumuşaksa, bebek zorlanmadan kaka yapıyorsa ve aynı zamanda kilo alışı düzenli, genel durumu da iyi ise endişelenmeye gerek yoktur.

Eğer bebek normal sıklığının dışında birkaç gün kaka yapamadıysa, sert ve yoğun, zaman zaman çakıl taşı gibi dışkılıyorsa, bunu yaparken acı çekiyorsa veya kakasında kanlı izler varsa kabız olmuş demektir. Kabızlık üç günden fazla sürmüşse ve dışkıda kan görülmüşse bebek mutlaka doktora götürülmelidir.

Yeni doğan bebeklerde kabızlık çok daha az görülür. Bebeğin kaka yaparken yüzünün kızarması normaldir, kabız olduğu anlamına gelmez. Genelde anne sütü alan bebekler daha sık kaka yaptıklarından kabızlık görülmez. İnek sütü alan bebekler ya da formül mama ile beslenen bebeklerde kabızlık görülme olasılığı daha fazladır.

Bebek anne sütü alıyorsa ve buna rağmen bebekte kabızlık yaşanıyorsa, anne diyetinde kabızlığı önleyici besinlere öncelik verilmelidir. Bebekler ve küçük çocuklar formül mama alıyorlarsa kabızlığı önleyici mamalar tercih edilmelidir. Eğer küçük bir bebekte yine de kabızlık meydana gelirse, büyük olasılıkla yetersiz beslemeden ileri gelmiş olabilir. Bu nedenle, bebeğe yeterli miktarlarda anne sütü ya da mama verilmesi özellikle önemlidir.

Kabızlık, kalınbağırsağın sonundaki kaslar sertleştiği ve kakanın normal geçişini önlediği zaman meydana gelir. Kaka bağırsakta ne kadar uzun süre kalırsa, o kadar sıkılaşıp kurur ve vücuttan atılması zorlaşır. Sertleşmiş kaka kalın barsağın son kısmından geçerken yırtılmalara ve çatlaklara neden olur. Bu da bebeklerde ve çocuklarda kasılmalara neden olur. Çocuklar, bu acıyı yaşamamak için kakayı tutmak isteyebilir ve dışkılama hissini bastırabilir. Bu da kakanın içerde daha çok kurumasına, büyük çap ve hacme ulaşmasına neden olur. Böylece kabızlık döngüsü başlamış olur.

Kabızlığın birçok nedeni vardır. Genelde beslenme alışkanlıklarından ve düzensizliklerinden dolayı olur. Bazı enfeksiyon hastalıkları, metabolik hastalıklar ve bazı ilaçlar da kabızlığa neden olabilir. Ek besinlere geçiş ve diş çıkarma da kabızlığa neden olabilecek etkenlerdir. Kabızlıkta en önemli durum yemek düzenidir. Çocuğun lifli gıdalar alması, bol sıvı tüketmesi, düzenli dışkılama amaçlı tuvalete gitmesini sağlamak alınacak önlemlerdir. Yanlış beslenmenin yanında, bebekteki ve çocuklardaki hareketsizlik de kabızlığa neden olabilir.

Bebeklerde ek gıdalara başlandığında; muz, patates ve pirinç lapası kabızlığa neden olabilir. Bu gıdalar daha aralıklı zamanlarda verilmelidir. Bebeğin beslenmesine daha fazla meyve ve sebze püresi eklenmelidir. Bebeğe, bir yaşına kadar inek sütü verilmemelidir. Sulandırılmış meyve suyu ve öğünler arasında kaynamış ılık su kabızlığı yumuşatabilir. Hazır mama kullanılıyorsa ölçüsünü doktor kontolünde tekrar gözden geçirilmeli ve içeriğinde prebiyotik lifler içeren mamalar tercih edilmelidir.

Ek besine geçmiş olan bebeklerde ve çocuklarda beslenme şekli; sebze, meyve, baklagiller, kepekli ekmek, yulaf gibi artık bırakan lifli yiyeceklerden zengin olmalıdır. Çocukların beslenme diyetinde özellikle; kuru erik, kayısı, kuru üzüm, bezelye, fasulye, brokoli, kabak, kepekli ve tahıllı ekmekler olmalıdır.

Sürekli kabızlığı olan çocuklar genelde, çabuk doyan iştahsız çocuklardır. Aynı zamanda bu çocuklar, ana öğünlerde yemek yemektense, aralarda abur cubur atıştırmayı severler. Böyle durumlarda bir beslenme uzmanı ile görüşmek faydalı olmaktadır. Kabızlığı tekrarlayan çocuklarda karın ağrıları, kramplar, bulantı, kusma görülebilmektedir.

Kabızlık sözkonusu olduğunda, doktora danışılmadan, bebeğe asla müshil, fitil ya da lavman uygulanmamalıdır. Kabızlık tedavisinde temel amaç; kalın bağırsağı ilk aşamada boşaltmak, sonrasında düzenli bağırsak alışkanlığını devam ettirebilmek ve kaka yapmayla alakalı olan ağrının ve korkunun ortadan kaldırılmasıdır. Ağrının ortadan kalkmasını sağlayacak durum ise, kakanın yumuşak kalması ve kalın olmamasıdır. Bunun için düzenli ve kontollü bir diyetin yanında tuvalette yeterli süre kalma alışkanlığının edinilmesidir. Tuvalet terbiyesini kazanmış çocuklar, kahvaltıdan ve akşam yemeğinden sonra 5-10 dakika süreyle tuvalette oturtulmalıdır.

Tedavi süresi çocuktan çocuğa değişiklik göstermektedir. Küçük çocukların büyük çocuklara göre daha uzun süreler tedavi edilmesi gerekilir. Ayrıca, kakanın uzun süre barsakta kalması, kalın bağırsağın genişlemesine neden olduğundan ameliyat da yapılabilmektedir.

Bebeklerde İshal

Günde 3 kez ve daha fazla, 200 gramdan çok, yumuşaktan sulu kıvama kadar değişen dışkılamaya ishal denir. Bebeklerde en sık görülen hastalıklardan biridir. Bebeklerin kaç aylık olduklarına ve beslenmelerine bağlı olarak günde 3-5 keze kadar normal kıvamda dışkı yapmaları normaldir.
Yenidoğan ve süt çocuklarında, en fazla 6 ay-2 yaş arasındaki bebeklerde görülür.Yenidoğan bebeklerde anne sütüyle beslenmeden dolayı altın sarısı renkte ve günde 7-8 kez dışkılama normal sayılmaktadır. Her bebeğin bağırsak çalışma düzeni farklı olduğu için kendi gözlemleriniz çok önemlidir. Bebeğinizin dışkısı normalden daha sulu ise ve daha sık ise ishal olmuş demektir. İshalin diğer belirtileri de ateş, bulantı, kusma, karın ağrısı, iştah kaybı ve kilo kaybıdır.
Nedenleri Nelerdir?
İshal vücuttan önemli ölçüde su ve tuz kaybına neden olur. Dehidratasyon adı verilen vücudun ciddi miktarda susuz kalması durumu ishalde tedbirler alınarak önlenebilir bir durumdur.
İshalin genelde mikrobik enfeksiyonlardan kaynaklanmaktadır. Bu enfeksiyonlar bakteri, virus ve parazitler tarafından oluşturulmaktadır. Virüs, bakteri ve parazitlerin bulaştığı yiyecekler ve su ishale neden olabilir. Bunun yanında beslenme hataları, doğuştan kaynaklanan metabolizma hastalıkları, bağırsak hastalıkları, zehirlenmeler, ilaçlar ve özellikle antibiyotikler yer alır.
Belirtiler
Hafif ishalde sulu dışkılama 3-4 gün boyunca devam eder. Bu duruma kusma ya da ateş eşlik edebilir. DEHIDRATASYON göz kürelerinin ve bıngıldağın çökmesi, ağız içinin kuruluğu gibi belirtilerle kendini gösterir. Hafif ishalde bu tür bulgular yoktur. Orta derecedeki sıvı kayıplarında bu belirtiler farkedilir. Dışkı sayısı genellikle 4-10 arasındadır. Ağır ishal ve dehidratasyonda günde 10 kereden fazla dışkılama, çok sayıda kusma, ateş gibi belirtiler yanısıra 'susuzluk' belirtileri çok daha şiddetli olmakla birlikte, nabız zayıflar, idrar miktarı azalır ve şuur kaybı görülebilir.
Tedavi
 İshal sırasında bebeğiniz sıvı kaybına uğrayacağı için bol sıvı tüketmesini sağlamalısınız. İçme suyunu kaynatmak yararlı olacaktır. Bebeğinize her zamankinden daha çok su içirin. Bu ilk tedbir; ishali durdurmak için değil, kaybolan suyu yerine koymak içindir. Akut ishalde vücudun kaybettiği su ve tuzun yerine konması tedavinin esasını oluşturur.
 Bebeğinizi emziriyorsanız, yapabileceğiniz en iyi şey az az ve sık sık emzirmektir. Bebeğinizi emzirmiyor, katı gıdalarla beslenmeye geçmişseniz doktorunuzun tavsiyesi ile alabileceğiniz bir ishal maması yedirebilir, pirinç lapası, kuru ekmek, patates ve muz püresi gibi nişastalı yiyecekler verebilirsiniz. Bunun yanında kaynatılmış su ve bu suyla yapılmış ayran ve taze elma suyu, havuç suyu içirilip sıvı tüketimi artırılmalıdır. İnek sütü ile beslenen bebeklere, bunun yerine yoğurt verilebilirsiniz. Bir yaşın altındaki bebeklerde ishal kesici ilaçlar kullanılmamalıdır. Eczanelerde ve sağlık kuruluşlarında bulunan tuz-şeker karışımı elektrolit çözeltilerden temin edebilirsiniz.
 Eğer bebeğinizin durumu 24 saattir düzelmiyor, ağızdan su-tuz karışımı tedavisine rağmen ishal devam ediyor, kusmalar tekrarlıyor, yüksek ateşle birlikte su kaybı bulguları (aşırı susama, çökmüş gözler) belirginleşiyorsa bebeğinizi mutlaka yeniden doktorunuza götürün. Hastanede damardan serum tedavisi gerekli olabilir. Su kaybının belirtileri, bebeğin huzursuz olması fakat gözyaşının yetersiz olması, bebeğin gözlerinin ve bıngıldağının çökük olması, karın derisini çekip bıraktığınızda eski haline yavaş gelmesi, ağız ve dilinde kuruluk olması ve istekle su içmesidir.
DOKTORUNUZA DANIŞMADAN BEBEĞİNİZE KESİNLİKLE İSHAL KESİCİ İLAÇ VERMEYİNİZ...
İyileşme
İshal olan birçok bebek normalde çabuk iyileşir. Bebeğiniz için sağlıklı besinler, kişisel ve ev hijyeni, bebeğin beslenmesinde kullanılan araç-gereçlerin temizliği, mama hazırlamadan ve bebeği beslemeden önce annenin ellerinin temizliği, besinin hazırlanmasında kaynatılıp soğutulmuş içme suyunun kullanılması gibi faktörler ishal riskine karşı en önemli korunma faktörleridir.